دولت به بخش خصوصی هم فرصت بدهد؛
بی‌برنامگی دولت برای جذب سرمایه خارجی/ انتقاد تجار از بی‌‌فایدگی سفر ۱۴۵ هیئت تجاری خارجی
معاون امور بازاریابی و تنظیم روابط سازمان توسعه تجارت بدون اینکه به نتایج سفرهای هیئت‌های خارجی اشاره کند، گفت: در ۹ ماهه سال ۱۳۹۴، ۱۴۵ هیئت تجاری، اقتصادی و سرمایه‌گذاری با ۳ هزار و ۷۶۳ نفر از ۴۸ کشور به ایران سفر کردند.
به گزارش کرمان خبر به نقل از جهان نیوز،در حالی ۱۴۵ هیئت تجاری بعد از پنج سال تحریم شدید و به خصوص از مهرماه امسال به ایران آمده‌اند که تاکنون هیچ گزارشی از نتایج این نشست‌ها ارائه نشده و حتی برخی از این نشست‌ها محرمانه بوده و تنها از آنها خبر پخش آهنگ هپی(happy ) و عکس‌هایی با چادر هیئت‌ها خبر‌ساز شده است!
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که تا زمینه برای سرمایه‌گذاری فراهم نباشد رفت و آمدهای هیئت‌های خارجی و آمارهای کمی از این نشست‌ها خروجی مؤثر در اقتصاد ندارد و نباید فرصت‌های پساتحریم را با بی‌برنامگی و بی‌تدبیری از دست داد. میرابوطالب بدری، معاون سازمان توسعه تجارت درباره کمیت این هیئت‌ها گفته است: از این میان، ۷۱ هیئت با ۲ هزار و ۶۴۰ نفر از قاره‌های اروپا و امریکا، ۴۱ هیئت با ۷۰۲ نفر از آسیا و اقیانوسیه و ۳۴ هیئت با ۴۲۱ نفر از کشورهای عربی و آفریقایی وارد ایران شدند. بنا بر این گزارش وی اهداف هیئت‌های خارجی در ایران را جست‌وجو برای یافتن شریک برای سرمایه‌گذاری مشترک و انتقال تکنولوژی، برگزاری همایش و مذاکرات رودررو، خرید مواد اولیه از ایران، فروش در بازار محلی همراه بازار کشورهای ثالث(کشورهای همسایه)، خرید کالاهای خاص از ایران(خشکبار، پوست و چرم، مواد پتروشیمی و فولاد) و امضای تفاهم‌های مختلف در سطح وزیر یا معاون وزیر(نمایشگاهی و سازمان‌های توسعه تجارت) عنوان کرده و این در حالی است که تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر اینکه مذاکرات به عقد قرارداد عملی منجر شده باشد رسانه‌ای نشده است.
مذاکره محرمانه با دولتی‌ها
با این حال آنچه روزنامه جوان چند ماه پیش پیش‌بینی کرده بود را می‌توان از خلاصه اخبار دیدارهای این هیئت‌های تجاری استنباط کرد. این هیئت‌ها بیشتر به دنبال معامله و مراوده با بخش‌های اقتصادی وابسته به دولت بوده و تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی چون فولاد، نفت، پتروشیمی، صنعت برق و خودرو بوده‌اند و کمتر هیئتی تمایل به ورود صنایع کوچک و تعامل با بخش خصوصی دارد.
آنچنان که ظاهراً در بخش خودروسازی توافقاتی با پژو و رنو انجام شده یا مذاکراتی با شرکت‌های بزرگ نفتی و زیمنس برای ورود به صنعت نفت و نیروگاه‌ها انجام شده ولی از جزئیات آن خبری نیست، بنابراین ورود این هیئت‌های خارجی نمی‌تواند به عنوان یک برگ برنده یا مؤثر در بخش واقعی اقتصاد باشد که شاید در این‌باره کم‌کاری بخش خصوصی و بی‌برنامگی دولت و بخش خصوصی برای این دیدارها مهم‌ترین دلیل فرصت‌سوزی در این‌باره باشد.
بی‌برنامگی ما و برنامه هیئت‌ها!
در همین باره مجیدرضا حریری، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «جوان» می‌گوید: برخلاف آنچه تصور می‌شود حضور این هیئت براساس وجود یک برنامه مدون و دقیق از سوی دست‌اندرکاران داخلی نبوده بلکه سفر غربی‌ها بعد از پنج سال تحریم شدید به منظور ارزیابی بازارهای داخلی و اعلام سهم‌خواهی و حضور اروپایی‌ها بوده است. وی با بیان اینکه طرف‌های اصلی هیئت‌های خارجی، دولت بوده و خیلی ارتباطی با بخش خصوصی نداشته‌اند، می‌افزاید: البته نوعی نگاه سیاسی و اینکه آنها احتمال می‌دادند روابط جدید با امریکا منجر به کوچک شدن کیک تجارت آنها شود نیز در هجوم هیئت‌های تجاری مؤثر بوده است. نایب‌رئیس اتاق ایران و چین در ادامه و در پاسخ به این سؤال که چشم‌انداز قیمت نفت نمی‌تواند ایران را به یک بازار مصرف بزرگ برای غربی‌ها تبدیل کند، بنابراین هدف آنها از این رفت و آمدها چیست، گفت: آنها دقیقاً بهتر از ما شرایط اقتصادی ایران را می‌شناسند و با نگاهی به رتبه کسب و کار و رتبه مقابله با فساد و سایر شاخص‌ها ترجیح می‌دهند که بیشتر در حوزه‌های نفت و خودرو و صنایعی که به نوعی دولتی به شمار می‌روند ورود پیدا کنند.
دولت به بخش خصوصی فرصت بدهد
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات نیز در گفت‌وگو با «جوان» می‌گوید: رفع تحریم‌ها بعد از دهها سال بدون شک شرایط مناسبی را برای سرمایه‌گذاری ایجاد می‌کند و ما باید از این فرصت استفاده کنیم، اما ما در عمل شش ماهه اول سال را در انتظار تصویب شدن یا نشدن برجام از دست دادیم در حالی که هیئت‌های تجاری خارجی با نگاهی به فضای کسب و کار و قوانین بی‌ثبات به دنبال بخش‌های رفتند که کمتر دارای چنین ویژگی‌هایی باشد. وی با تأکید بر اینکه حضور شرکت‌های خارجی بیشتر در حوزه نفت و گاز و خودرو خواهد بود، می‌گوید: هنر ما به عنوان بخش خصوصی و دولت باید این باشد که شرایط سرمایه‌گذاری برای صنایع کوچک و متوسط را فراهم کنیم.
شرایط سرمایه‌گذاری فراهم نیست
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان می‌کند: ما در صنایعی مانند کفش، چرم، سرامیک، شیرآلات و... قادر به جذب سرمایه‌گذاری هستیم به شرط آنکه دولت شرایط سرمایه‌گذاری را فراهم کند. وی با بیان اینکه خودش در چندین نشست هیئت‌های خارجی دیدار داشته به بیان مشکلات موجود در سرمایه‌گذاری پرداخت و گفت: ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که بسیاری از کشورها شرایط پس از تحریم ما را دارا هستند و حتی رتبه کسب و کار و مقابله با فساد در آنها بالاتر از ماست، بنابراین دولت باید عزمی جدی برای حل موانع سرمایه‌گذاری داشته باشد. وی می‌افزاید: ثبات قوانین وجود ندارد و با تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای سرمایه‌گذاران حاضر به مذاکره با بخش خصوصی نیستند آنچنان که در دیدار با سفرای کشورهای اروپایی مهم‌ترین نکته بی‌ثباتی در نرخ ارز و نگرانی از تصمیمات ممنوعیت ورود و خروج کالاها بود.
لاهوتی افزود: تا زمانی که قوانین با ثبات صورت نگیرد و نرخ ارز ثابت نشود سرمایه‌گذاران خارجی ترجیح می‌دهند با دولت کار کنند و دولت در این‌باره باید به طور جدی تصمیم خود را بگیرد و به آن تصمیم هرچه سریع‌تر جامه عمل بپوشاند وگرنه این فرصت از بین می‌رود. لاهوتی با اشاره به معنای اقتصاد مقاومتی مبنی بر تولید صادرات محور تأکید می‌کند: با ورود سرمایه‌گذار خارجی می‌توان تکنولوژی و ماشین‌آلات پیشرفته و بازارهای خارجی را توأمان مدنظر قرار داد، اما بخش خصوصی با این شرایط ظرفیت جذب سرمایه خارجی را ندارد و نمی‌تواند از این فرصت استفاده کند.
وی بیان اینکه تا قبل از محدودیت‌سازی ویزا از سوی امریکا امید‌های خوبی با توجه به ظرفیت‌های داخلی در بخش نفت و پتروشیمی و توریسم و خودرو قابل تصور بود، گفت: باید برای این موضوع هم چاره اندیشید و نیاز به کار بیشتری از سوی دولت است تا ما بتوانیم از این فرصت‌ها و رفت و آمدهای هیئت‌های تجاری استفاده کنیم و این دقیقاً به همت خودمان مربوط است که برای آن برنامه داشته باشیم.